Servicio de patrimonio documental e bibliográfico - Deputación de Pontevedra

A COMISIÓN XESTORA A TRAVÉS DAS FONTES DOCUMENTAIS. OS LIBROS DE ACTAS

Da existencia deste órgano colexiado fican hoxe en día vestixios documentais que testemuñan o seu desenvolvemento, a súa composición e a súa actividade ao longo destas dúas décadas. Así, podemos encontrar no Arquivo da Deputación de Pontevedra diferentes tipoloxías documentais pertencentes a este organismo organizadas en catro series documentais, a saber:

Libros de actas da Comisión Xestora: recollen as actas de forma manuscrita, están encadernados, asinados e coas oportunas dilixencias de apertura e peche. Están compostos pola transcrición das sesións ordinarias, extraordinarias e supletorias. Esta serie foi obxecto do estudo de avaliación documental:

Código da serie: AP-17

Código de clasificación: 1.4.3

Datas de extremas: 1931-1949 (serie pechada)

Carácteres externos: formato libro ou encadernado, tamaño A3 na súa maior parte

Volume: 20 libros

Conservación: serie de conservación total e permanente

Accesibilidade: acceso libre                                       

Publicación da táboa de avaliación: DOG núm. 23, de 1 de xaneiro de 2018

Documentación dixitalizada na súa totalidade: acceso a través de ATOPO

A COMISIÓN XESTORA A TRAVÉS DAS FONTES DOCUMENTAIS. OS LIBROS DE ACORDO

Alén dos libros de actas da Comisión Xestora, existe outra tipoloxía documental producida por este órgano colexiado: os libros de acordos da Comisión Xestora. Non obstante, se os libros de actas cobren todo o período de existencia deste órgano, os libros de acordos conservados tan só abranguen algúns anos da etapa franquista e son inexistentes para o primeiro período:

Libro de acordos da Comisión Xestora: neles están recollidos, de forma manuscrita, encadernados e asinados, coas oportunas dilixencias de apertura e peche, os acordos tomados nas diferentes sesións da Comisión Xestora entre 1942 e 1948. Compoñen esta serie, que foi obxecto do estudo de avaliación documental, os índices e os libros rexistro de acordos.

Código da serie: AP-18

Código de clasificación: 1.4.4

Datas de extremas: 1942-1948 (serie pechada)

Carácteres externos: formato libro ou encadernado, tamaño A3 na súa maior parte

Volume: 4 libros

Conservación: serie de conservación total e permanente

Accesibilidade: acceso libre

Publicación da táboa de avaliación: DOG núm. 23, de 1 de xaneiro de 2018

Documentación dixitalizada parcialmente: acceso a través de ATOPO

A COMISIÓN XESTORA A TRAVÉS DAS FONTES DOCUMENTAIS. EXPEDIENTES E REXISTROS

Finalmente, outras tipoloxías documentais producidas por este órgano colexiado serán as seguintes:

Libros de rexistro de entrada da Comisión Xestora: rexistran a entrada dos documentos dirixidos a este organismo:

Código de clasificación: 1.4.5

b 1931-1938 (serie pechada)

b libros manuscritos e encadernados

Volume: 4 libros

Conservación: serie de conservación total e permanente

Accesibilidade: acceso libre                                       

Documentación dixitalizada: acceso a través de ATOPO

Expedientes de sesións da Comisión Xestora: recollen os borradores das actas asinadas, así como antecedentes, oficios, convocatorias, notificacións e comunicacións e extractos dos acordos adoptados, entre outros.

Código de clasificación: 1.4.6

Datas de extremas: 1934-1949 (serie pechada)

Carácteres externos: agrupación documental composta

Volume: 3 expedientes

Conservación: serie de conservación total e permanente

Accesibilidade: acceso libre

Documentación sen dixitalizar: acceso a través de ATOPO

A INSTAURACIÓN DA SEGUNDA REPÚBLICA E O COMITÉ PROVISIONAL PROVINCIAL

Nun intento por restituír a legalidade constitucional da Restauración e apuntalar a monarquía borbónica, o Goberno de Juan Bautista Aznar establecería un plan electoral en tres fases que contemplaba a convocatoria de eleccións municipais, provinciais e parlamentarias. Mediante o Real decreto de 13 de marzo dispúxose a realización dos comicios locais do 12 de abril de 1931 para a renovación da totalidade dos concellos. Non obstante, a vitoria esmagadora das candidaturas republicanas nas capitais de provincia supuxo a chegada da Segunda República, e Vigo foi a primeira cidade en realizar a súa proclamación na madrugada do 13 de abril. No caso da capital pontevedresa os monárquicos tan só acadarían nove actas, por sete dos republicanos, outras tantas para os agrarios, e dúas actas para os socialistas e comunistas. Desta forma, na sesión do 18 de abril de 1931 sería elixido Bibiano Fernández Osorio-Tafall alcalde do Concello de Pontevedra, en representación da Organización Republicana Gallega Autónoma.

Tras a proclamación do novo réxime procedeuse a constituír xuntas provisionais administrativas en todos os concellos da provincia ata a conformación das corporacións derivadas dos resultados electorais do 12 de abril, a proclamación de candidatos de conformidade co artigo 29 da Lei electoral de 1907 ou o nomeamento de comisións xestoras naqueles casos nos que se impugnasen as eleccións e as proclamacións de candidatos.

No caso da Deputación Provincial, na sesión do día 15 constituíuse un comité provisional conformado por catro membros. Este tería unha curta existencia, só unha semana, ata a definitiva constitución da Comisión Xestora. O comité estaría composto por Amancio Caamaño Cimadevila, José Echeverría Novoa e Maximiliano Pérez Prego, en representación da ORGA-FRG, e Federico Selgas Guillén, do PSOE. A presidencia recaería en Amancio Caamaño Cimadevila, que se converteu no primeiro presidente da Deputación de Pontevedra durante o período da Segunda República.

O DECRETO DE 21 DE ABRIL E A CONSTITUCIÓN DA COMISIÓN XESTORA

Unha vez establecido o novo réxime, o Goberno provisional da República aprobará o Decreto de 21 de abril polo que se rexerá a conformación das deputacións provinciais durante o período republicano. Estas conformaranse mediante o nomeamento por parte do gobernador civil dunha comisión xestora que se encargará dos asuntos e da administración provincial de forma interina. Estará conformada por tantos deputados como distritos provinciais, para o que serán elixibles unicamente os concelleiros de cada un destes distritos.

Xa que logo, na sesión do 25 de abril de 1931, o gobernador civil, Vicente Varela Radío nomeará os membros da nova Comisión Xestora, que "regirán los destinos de la provincia, deseando que su celo y actividad lo pongan a contribución en beneficio de la República naciente para su consolidación, y mirando siempre al engrandecimiento de Pontevedra".

A Comisión Xestora ficaría composta por seis membros: polo distrito de Pontevedra, Bibiano Fernández Osorio-Tafall, militante da ORGA-FRG; polo distrito de Vigo-Tui, sería nomeado Augusto Loredo Martínez, do PSOE; polo Partido Xudicial de Ponteareas-A Cañiza, o socialista Benito Casasnovas Rodríguez; polo distrito de Redondela-Ponte Caldelas, Pedro Otero Sestelo; polo Partido Xudicial de Caldas-Cambados, Elpidio Villaverde Rey, membro da ORGA-FRG; e, finalmente, en representación do distrito da Estrada-Lalín, Manuel Ferreiro Panadeiro, tamén da FRG.

A presidencia recaería no alcalde orguista de Pontevedra, Bibiano Fernández Osorio-Tafall, e a vicepresidencia no concelleiro socialista vigués Augusto Loredo Martínez. Este último dirixirase ao gobernador civil en agradecemento pola súa designación manifestando que "pondrán en el desempeño del cargo de que acaban de posesionarse todo el entusiasmo de que son capaces para formar una nueva España que responda a las esperanzas que el pueblo tiene depositadas en la implantación de la República".

O DECRETO DE 2 DE MAIO E A AMPLIACIÓN DA COMISIÓN XESTORA

Non obstante, esta conformación da Comisión Xestora non será a definitiva, xa que o Goberno provisional da República aprobará o Decreto de 2 de maio de 1931, que ampliará o aprobado o 21 de abril, sobre as normas que rexerán respecto da conformación das comisións xestoras provinciais. No artigo primeiro dese novo decreto establecíase que, "cuando no lleguen a tres los Diputados provinciales en representación del distrito de la capital, podrán ampliarse hasta este número, si así lo solicita la comisión gestora". No seu artigo terceiro indicábase que "en el caso de que por especiales razones el Gobernador no estimase procedente designar el nuevo o los nuevos Diputados provinciales de la Comisión gestora de entre los Concejales, requerirá a la Junta del Colegio de Abogados y a la Junta de la Cámara de Comercio para que cada una de ellas proponga uno de sus miembros para el cargo de Diputado provincial". Deste modo, e como consta na acta da sesión de 25 de maio de 1931, a Comisión Xestora provincial acordará, o 6 de maio, a designación de dous novos deputados provinciais, que serán proclamados por parte do gobernador civil. Estes dous novos membros da xestora serán Vicente García Temes, como representante do Colexio Oficial de Avogados e pertencente ao PRRS-FRG, e Amancio Caamaño Cimadevila, a proposta da Cámara de Comercio e militante da ORGA-FRG. Ademais, tamén será designado Arturo Rey Juncal, da ORGA-FRG, en substitución do cesante Bibiano Fernández Osorio-Tafall. Nesa mesma sesión serán elixidos os cargos, e a presidencia da Deputación recaerá en Amancio Caamaño Cimadevila e a vicepresidencia en Augusto Loredo Martínez.

Esta corporación actuará ata a sesión de 22 de xullo de 1932, aínda que co decorrer do tempo sufrirá algunha mudanza no que respecta aos cargos desta. Amancio Caamaño Cimadevila renunciará na sesión do 11 de marzo de 1932, e Augusto Loredo Martínez exercerá a presidencia accidental ata a sesión do 8 de abril. Este falecerá, polo que a presidencia pasará a ser ocupada por Vicente García Temes ata a remodelación da corporación na sesión do 1 de agosto de 1932.

A COMISIÓN XESTORA DURANTE O BIENIO REFORMISTA

Malia a frenética actividade lexislativa do bienio reformista, no que atinxe ás deputacións provinciais non se introduciron grandes novidades. Máis alá dos xa citados decretos de 21 de abril e de 2 de maio de 1931, cabe destacar o Decreto de 16 de xuño dese mesmo ano, no que se declaraban subsistentes algúns dos capítulos do Estatuto provincial e se restablecía a vixencia da Lei provincial de 1882. Así e todo, se desde o punto de vista lexislativo non houbo grandes reformas, desde o punto de vista organizativo os cambios sucedéronse con certa asiduidade. Isto é, durante o período do bienio reformista a corporación provincial sufriu dúas grandes modificacións na súa composición con cadansúa reorganización parcial para cubriren as vacantes producidas no decorrer do seu período de actividade.

A primeira gran modificación ten lugar na sesión do 1 de agosto de 1932, dada a renuncia dos membros da corporación. A pesar disto, cinco dos seis dimisionarios volverán ser designados, polo que as únicas novidades foron os nomeamentos de José M. Rodríguez Seijo, do PRG, Waldo Gil Santostegui, do PSOE, e Joaquín Poza Juncal, do PRG, en substitución de Manuel Ferreiro Panadeiro, Augusto Loredo Martínez e Amancio Caamaño Cimadevila. Esta xestora actuará ata a súa renovación en maio de 1933, con algunhas pequenas modificacións polas renuncias de Pedro Otero Sestelo e Joaquín Poza Juncal, que serán substituídos por Abdón Martínez Orge e Joaquín Maquieira Fernández. Durante todo este período a presidencia recaerá en Vicente García Temes e a vicepresidencia en Waldo Gil Santostegui.

A segunda modificación importante terá lugar na sesión do 29 de maio tras o cesamento de Arturo Rey Juncal, José M. Rodríguez Seijo e Abdón Martínez Orge por "haber desaparecido las causas que motivaron sus nombramientos". Serán substituídos por Luís de Santiago Graña, Manuel Ferreiro Panadeiro e Antonio Pousada Pérez. Posteriormente, en outubro de 1933, serán nomeados Francisco J. Puig Llamas e Ramiro Moure Moure, do PRR, en substitución de Waldo Gil Santostegui e Vicente García Temes. Durante todo este período a presidencia recaería en Joaquín Maquieira Fernández e a vicepresidencia en Elpidio Villaverde Rey.

AS ELECCIÓNS DE 1933: O CAMBIO RADICAL

Tras as eleccións parlamentarias do 19 de novembro de 1933 iniciarase un cambio de rumbo na política estatal, provincial e local. As prerrogativas concedidas aos gobernadores civís en materia político-administrativa capacitábaos para cesar e designar tanto os concelleiros coma os deputados provinciais. A vitoria das dereitas nestes comicios suporá, mediante a aplicación destas prerrogativas, a substitución ou modificación da maioría das corporacións de elección popular da provincia, especialmente tras os acontecementos revolucionarios de outubro de 1934, aínda que xa se viña producindo desde principios dese ano.

De igual modo, a Comisión Xestora provincial sería reconstituída para adaptar a súa composición á orientación ideolóxica do novo Goberno. Será durante o segundo Goberno de Alejandro Lerroux cando se produza a constitución da nova Comisión Xestora, concretamente na sesión do 5 de xaneiro, baixo a presidencia do gobernador civil Víctor Manuel Becerra Herráiz. Esta reconstitución realizábase de conformidade co Decreto de 4 de xaneiro, no que se establecía que o "Gobernador civil de cada provincia procederá a reorganizar la Comisión gestora (...) en la forma que preceptúan los decretos de 21 de abril y 2 de mayo de 1931". A nova corporación ficaba composta polos radicais José Viñas del Monte —presidente—, Adolfo Llovo Pérez —vicepresidente—, Ramiro Moure Moure, Ramón Domínguez Ferradás, Pedro Varela Castro e Benjamín Quinteiro Martínez, o cedista Manuel Casqueiro Paz e o agrario Manuel Solla Fontenla. Durante o seu período de actividade a comisión sufrirá algúns cambios, coma a designación, en febreiro de 1934, de Antonio Tapia Seoane e Manuel Romero Fernández en substitución de Manuel Casqueiro Paz e Ramiro Moure Moure, ou o nomeamento, en marzo de 1935, de José Manuel Costas Iglesias en substitución de Manuel Romero Fernández. Ademais, tras a morte de José Viñas del Monte, será elixido como presidente, na sesión do 28 de outubro, o radical Ramón Domínguez Ferradás.

A COMISIÓN XESTORA ANTE A OPERACIÓN CENTRISTA DE PORTELA VALLADARES

Coa conformación dun novo goberno na Administración central en decembro de 1935, a Comisión Xestora volvería ser anovada, tal como sucedía cada vez que se producía un cambio no Goberno republicano. Dada a ausencia dunha lei de bases do réxime local e as prerrogativas dos gobernadores civís nesta materia, a conformación das corporacións por vía executiva converteuse nunha ferramenta coa que influír na vida política municipal e provincial.

O nomeamento de Portela Valladares como presidente da República supuxo un intento de evitar a polarización política, fenómeno crecente durante os últimos anos do réxime republicano. Tras o seu nomeamento poñería en marcha unha operación política coa que pretendía crear un marco institucional favorable á opción centrista que el representaba de cara ás eleccións de febreiro de 1936. Entre as accións encamiñadas a conseguir tal fin, Portela designou a Armando Peñamaría Álvarez como novo gobernador civil da provincia, remodelou un terzo das corporacións locais e modificou a Comisión Xestora provincial.

Na sesión do 31 de decembro de 1935 o novo gobernador civil indica que é "necesario reorganizar la Comisión Gestora de la Excma. Diputación Provincial, dando entrada a elementos que la renueven y cubriendo las vacantes que en la actualidad existen (y) cesen en el ejercicio de sus funciones los vocales que en la actualidad la constituyen". A nova comisión estaría formada polos radicais Luís Fontaíña Serrapio e Ramón Domínguez Ferradás e o cedista Celso López Blanco, por Pontevedra; o radical Pedro Varela Castro, pola Estrada-Lalín; o agrario Manuel Romero Fernández, por Vigo-Tui; polo distrito de Caldas-Cambados, Juan Vidal Fraga, de IR; Camilo Facorro González, polo distrito de Ponteareas-A Cañiza; e, finalmente, polo distrito de Redondela-Ponte Caldelas, Rafael Rodríguez Álvarez. A presidencia recaería en Luís Fontaíña Serrapio e a vicepresidencia en Pedro Varela Castro, ata a nova reconstitución da xestora en marzo de 1936.

A FRONTE POPULAR E A ÚLTIMA COMISIÓN XESTORA REPUBLICANA

De cara aos comicios parlamentarios de febreiro de 1936 a operación centrista de Portela Valladares non foi o único proxecto político que se fraguou nos últimos meses de 1935. Ante a derrota electoral de 1933 e a evidencia de que a Lei electoral prexudicaba a división partidaria, as forzas de esquerdas agrupáronse na coñecida como Fronte Popular. E será este proxecto, e non o centrista, o que gañará as últimas eleccións democráticas da etapa republicana.

Tras a súa vitoria electoral, a Fronte Popular restituíu as corporacións municipais de sufraxio popular e, nos casos nos que isto non foi posible, designou novos concelleiros interinos ou novas comisións xestoras. De igual modo, e segundo consta na sesión do 9 de marzo, "la renovación de la Comisión Gestora era una resultante obligada de las elecciones generales ya que en estas corporaciones precisaba reflejarse autenticamente la voluntad popular [siendo] un imperativo de respetuoso acatamiento a la soberanía popular". Para tal fin, serían designados polo distrito da capital, José Adrio Barreiro —presidente—, de UR, Manuel García Filgueira, do PCE, e Maximiliano Pérez Prego, de IR; polo Partido Xudicial de Vigo-Tui, Enrique Blein Budiño —vicepresidente—, de IR; en representación do distrito de Redondela-Ponte Caldelas, o agrario Gabino Castro Estévez; o distrito de Caldas de Reis-Cambados estaría representado por José Núñez Búa, do PG; pola Estrada-Lalín, Manuel Coto Chan, do PSOE; e, finalmente, Ramón Troncoso Fernández, do PSOE, en representación de Ponteareas-A Cañiza. Non obstante, na sesión do 26 de marzo reconstituirase a corporación debido á dimisión de varios dos seus membros, nomeando "elementos de los mismos partidos (...) con lo cual la estructura ideológica de la corporación provincial no sufre variación alguna". Estes serían Ramiro Paz Carbajal, do PSOE, e Pastor Candeira Álvarez, de IR. A presidencia recaerá en Maximiliano Pérez Prego e a vicepresidencia en José Núñez Búa, que exercerán o cargo ata o golpe militar.

A DEMOCRACIA TRAICIONADA: O GOLPE MILITAR E O DELEGADO-PRESIDENTE DA DEPUTACIÓN

A última sesión da corporación provincial do período democrático da Segunda República terá lugar o 17 de xullo de 1936, xusto cando as tropas militares destacadas en Marrocos iniciaban a sublevación militar contra o poder lexítima e legalmente establecido. O golpe de Estado púxolle fin á primeira experiencia democrática do país e, como non podía ser doutra forma, afectou a composición da Comisión Xestora provincial, que sería substituída por un presidente-delegado.

Así, na sesión do 24 de xullo, indícase que "proclamado por el Ejército un movimiento nacional tendente a la salvación de los principios de orden, autoridad, disciplina social y patriotismo, y de las esencias civilizadoras de nuestra cultura, del ¡Viva España!, las fuerzas militares de esta plaza, en solidaridad entusiasta con las restantes guarniciones de Galicia, declararon el día veinte del actual el Estado de Guerra haciendo conocer el Bando del Jefe de la 8ª División Orgánica que, a los efectos legales, se consideraba publicada a las veinte horas del mismo día, sometiendo rapidísimamente las resistencias iniciadas en esta Capital, antes de la salida de la artillería; desalojando a los elementos populares armados que se mantenían en rebeldía en los palacios de la Diputación y del Ayuntamiento; disolviendo los grupos callejeros; desposeyendo de sus cargos al Gobernador Civil y al Alcalde de la Capital; y nombrando seguidamente nuevas autoridades".

Desta forma, decrétase "la suspensión del ejercicio de sus cargos de los Gestores que en la actualidad forman la Comisión de la Excma. Diputación Provincial, y, a fin de que no sufra interrupción la vida administrativa provincial, nombro Delegado para que la controle, despache los asuntos de trámite y atienda especialmente a los cobros y pagos indispensables e indiferibles (...) a Don Rafael González Fernández". Este exercería ese cargo ata a recomposición da Comisión Xestora en decembro de 1936 baixo a nova legalidade golpista.

AS INSTRUCIÓNS DE 5 DE OUTUBRO E A NOVA COMISIÓN XESTORA

Tras o período inicial no que a Deputación provincial foi dirixida por un órgano unipersoal na figura do delegado-presidente, as novas autoridades militares aprobarían as Instrucións do 5 de outubro, para o desenvolvemento dos cometidos asignados no artigo terceiro da Lei de 1.° de outubro último. Na quinta instrución indicábase que "por el Gobernador General se revisará la constitución de las Comisiones Gestoras de las Diputaciones provinciales, procurando que éstas estén constituidas por representantes destacados de las Cámaras Agrícolas, Cámaras de Comercio e Industria y de las de Navegación en las provincias del litoral, bien entendido que la ideología de los que acrediten en tal cometido a dichas entidades deberán ser personas de eficiencia en su labor y carentes de significado político, aceptando en último extremo el de tendencias afines a la causa nacional. Independientemente de las aludidas, formarán parte de dichas Corporaciones provinciales los elementos destacados que se estimen indispensables para la gestión administrativa y cuya solvencia moral sea notoria".

Desta forma procederase, na sesión do 15 de decembro de 1936, á constitución da nova Comisión Xestora, que estaría conformada por trece membros: na presidencia continuará Rafael González Fernández-Besada e a vicepresidencia será ocupada por Javier Puig Llamas. Acompañaríaos Jacobo Rey Daviña, Antonio Fernández Torres, Ángel Núñez García e Francisco Baquero Pérez, en representación das cámaras de comercio; José Lino Sánchez e José Franco Montes, en representación das cámaras da propiedade urbana; Estanislao Durán Gómez, polo distrito de Vigo-Tui; Frutos Cerecedo Lapatza, polo distrito de Caldas-Cambados; Mauricio Troncoso Penedo, polo distrito de Ponteareas-A Cañiza; Francisco Cunqueiro Montenegro, polo distrito de Redondela-Ponte Caldelas; e Pedro Gil Crespo, polo distrito da Estrada-Lalín. En agosto de 1937 pasará a ocupar a presidencia Javier Puig Llamas, cargo ao que renunciará o 10 de agosto de 1938.

A INSTITUCIONALIZACIÓN DO NOVO RÉXIME TOTALITARIO

Segundo avanzaba a guerra civil, naqueles territorios ocupados polas forzas sublevadas íanse institucionalizando e normalizando os novos poderes políticos. Para tal fin, aprobouse a Orde de 20 de outubro de 1937, na que se indicaba que "hasta tanto que los trabajos encaminados a dar la organización adecuada al Nuevo Estado totalitario toquen a su fin, se hace preciso tener un control exacto sobre la Administración Local Española, que parte tan activa tiene en la vida ciudadana y debe tener en la propulsión de las nuevas normas y principios que han de regirla, y con el fin de que tanto los Ayuntamientos como las Diputaciones se regenten por personas no sólo afectas al Movimiento Nacional sino que sintiéndolo hondamente aporten al mismo en todos sus aspectos e intensidad lo que él requiere, se hace preciso dictar las pertinentes instrucciones para llevar a cabo la designación de las personas que han de cubrir las vacantes que hoy existen y retomar la revisión de la Constitución de las Comisiones Gestoras actuales". Ademais, no seu artigo quinto establecíase que os novos xestores debían ter "reconocida solvencia moral y conducta intachable [y] nunca podrán recaer sobre personas que hayan pertenecido a organizaciones políticas integradas en el Frente Popular". Así mesmo, indicaba que era conveniente "para ir dando realidad a los anhelos nacionales de que participen en los organismos y servicios del Estado los componentes de FET de las JONS".

Xa que logo, na sesión do 7 de outubro de 1938 constituíriase a nova Comisión Xestora segundo as normas citadas. Tal como indicaba o artigo cuarto, designouse un total de sete deputados: Jacobo Rey Daviña —presidente—, Luís de Toledo Freire —vicepresidente— como representante da FET-JONS, César García Solís, José Franco Montes, Felipe Castro Valladares, Alfredo Espinosa Orres e Juan Esteiro Alján. Tras a dimisión de Jacobo Rey Daviña será elixido presidente o representante do Partido Único, Luís de Toledo Freire, que exercerá o cargo ata a reconstitución da Comisión Xestora en novembro de 1939, tras finalizar a guerra civil.

A FIN DA GUERRA E A REGULARIZACIÓN ADMINISTRATIVA

Tras a finalización da contenda bélica e a vitoria dos sublevados procedeuse á normalización e regularización do novo réxime político. Esta regularización afectou tamén as administracións locais, incluídas as deputacións provinciais. Non obstante, e a pesar da publicación da Orde de 21 de xuño de 1939, non se contemplaron modificacións respecto das comisións xestoras provinciais, xa que estando "pendiente de promulgación la Ley de gobierno y administración local, se hace preciso mantener, mientras tanto, aquel sistema, con ligeras modificaciones aconsejadas por la experiencia". Por tanto, as sucesivas renovacións da Comisión Xestora tras a fin da guerra civil faríanse de conformidade coa Orde de 30 de outubro de 1937 ata que a aprobación da Lei de bases do réxime local de 1945 rematase con este órgano colexiado transitorio.

Así pois, será na sesión do 4 de decembro de 1939 cando se produza a reconstitución da corporación, xa que, como se indica na propia acta, "es básico en el Nuevo Estado que alumbró el Glorioso Movimiento Nacional, prestar atención preferente a la regularización de la Administración Pública, en sus diferentes aspectos, y como norma genérica la organización que la vida ciudadana impone en todas sus funciones y servicios dependientes del Estado y con toda austeridad ha de sentirse y practicarse". Esta nova corporación continuaría sendo presidida polo representante do Partido Único FET-JONS, Luís de Toledo Freire, acompañado na vicepresidencia por Felipe Castro Valladares e, como vogais dela, por César García Solís, Manuel Fontoira Peón, José Antonio Antrán Flórez, Germán Rodríguez de Dios e Aureliano Virgós Pintos. Ao longo da súa actividade sufriría un único cambio coa designación, o 13 de decembro de 1939, de Eduardo Rodríguez Fontenla en substitución do dimitido Germán Rodríguez de Dios.

Esta composición da Comisión Xestora manteríase ata inicios de 1941, cando no mes de xaneiro se renovaría case por completo, outorgándolle un maior peso e control ao Partido Único, nun proceso de fascistización que duraría ata o remate da Segunda Guerra Mundial.

A FASCISTIZACIÓN E A HEXEMONÍA NACIONAL SINDICALISTA

A década dos anos corenta é o período no que se produce a institucionalización da ditadura franquista e do seu poder político e administrativo. Paralelamente a esta institucionalización, o partido fascista FET-JONS irase facendo co control hexemónico das estruturas do Estado tras a súa creación mediante o Decreto de unificación de 20 de abril de 1937. Este proceso tamén se observará na Administración local e provincial, na que cada vez terá un maior peso e control.

No que respecta á Deputación de Pontevedra, observamos este proceso de fascistización de forma clara, pasando dunhas primeiras comisións xestoras formadas por membros "carentes de significado político" a outras cun control total e hexemónico do partido único. Tal como expresa o gobernador civil da provincia na sesión constitutiva do 22 de xaneiro de 1941 "para ejercer cargos de gobierno o de administración en el aspecto político no es suficiente capacidad, preparación y hombría de bien, es preciso llevar a las corporaciones el estilo y el ímpetu revolucionario de la Falange".

Desta forma, na devandita sesión será constituída unha nova corporación provincial mantendo a presidencia inalterada na figura do falanxista Luís de Toledo Freire. Estará acompañado polo vicepresidente Rafael Picó Cañeque e os vogais Manuel Fontoira Peón, Carlos Anabitarte Romero, Ramón González Babé, Casiano Peláez Merino e Fernando Lorente Sanjurjo. Segundo consta na propia acta de constitución, os deputados provinciais entrantes pertencían ao partido fascista FET-JONS, tal como indica o presidente da corporación. Ao tomar posesión do cargo toma a palabra e felicítase "por vuestra designación, pues sé por anticipado que vuestra condición de falangistas y por las dotes personales que poseéis, hemos de realizar una tarea tan precisa como exigen de nosotros la confianza con que se nos ha honrado y el servicio indeclinable de Dios, España y su Revolución Nacional Sindicalista".

A LEI DE BASES DO RÉXIME LOCAL DE 1945 E A DESAPARICIÓN DA COMISIÓN XESTORA

A década dos anos corenta é o período no que se produce a institucionalización da ditadura franquista e do seu poder político e administrativo. Paralelamente a esta institucionalización, o partido fascista FET-JONS irase facendo co control hexemónico das estruturas do Estado tras a súa creación mediante o Decreto de unificación de 20 de abril de 1937. Este proceso tamén se observará na Administración local e provincial, na que cada vez terá un maior peso e control.

No que respecta á Deputación de Pontevedra, observamos este proceso de fascistización de forma clara, pasando dunhas primeiras comisións xestoras formadas por membros "carentes de significado político" a outras cun control total e hexemónico do partido único. Tal como expresa o gobernador civil da provincia na sesión constitutiva do 22 de xaneiro de 1941 "para ejercer cargos de gobierno o de administración en el aspecto político no es suficiente capacidad, preparación y hombría de bien, es preciso llevar a las corporaciones el estilo y el ímpetu revolucionario de la Falange".

Desta forma, na devandita sesión será constituída unha nova corporación provincial mantendo a presidencia inalterada na figura do falanxista Luís de Toledo Freire. Estará acompañado polo vicepresidente Rafael Picó Cañeque e os vogais Manuel Fontoira Peón, Carlos Anabitarte Romero, Ramón González Babé, Casiano Peláez Merino e Fernando Lorente Sanjurjo. Segundo consta na propia acta de constitución, os deputados provinciais entrantes pertencían ao partido fascista FET-JONS, tal como indica o presidente da corporación. Ao tomar posesión do cargo toma a palabra e felicítase "por vuestra designación, pues sé por anticipado que vuestra condición de falangistas y por las dotes personales que poseéis, hemos de realizar una tarea tan precisa como exigen de nosotros la confianza con que se nos ha honrado y el servicio indeclinable de Dios, España y su Revolución Nacional Sindicalista".