Servicio de patrimonio documental e bibliográfico - Deputación de Pontevedra

Área de contido e estrutura

• Alcance e contido Dentro deste conxunto documental destaca á documentación de carácter patrimonial. Na súa maior parte está relacionada coa administración do patrimonio das familias e liñaxes que ostentaron estes títulos nobiliarios e outras asociadas, pero tamén atopamos documentos de carácter señorial, como nomeamentos de cargos ou títulos, e aqueles que teñen que ver con cuestións xurídicas e da fe pública. Neste sentido podemos destacar a existencia de índices e protocolos notariais, tanto da provincia da Coruña como de Pontevedra entre os anos 1593 e 1754. Outro apartado de importancia dentro do fondo é o denominado “oficina da casa”, onde destacan a correspondencia e as certificacións eclesiásticas. O último bloque de documentación engloba os asuntos militares, as publicacións e outros documentos que, dado a súa especificidade ou a súa ilexibilidade, están incluídos na serie de “varios”. O fondo ten unha grande amplitude cronolóxica e territorial, abranguendo desde o s. XVI até principios do s. XX e comprendendo documentación relacionada principalmente con municipios e parroquias da Provincia da Coruña e Pontevedra, aínda que tamén da Provincia de Ourense. Ademais, tamén comprende documentación de diferentes casas e liñaxes galegas entre as que podemos destacar as seguintes: Casa da Golpelleira: a historia do Pazo da Golpelleira ten as súa orixes no s. XVI coa construción dun pequeno forte que anos máis tarde, grazas ao seu estado de conservación e tras varias melloras –unha das máis importantes a finais do s. XIX- deu como resultado o actual pazo. A parcela pertence desde fai varias xeracións á familia López Ballesteros. Casa de Bergondo: o vínculo de Bergondo foi fundado en 1632 polo que a construción do pazo, sito en Noia, debeu de realizarse nesas datas. O señor do Pazo de Bergondo foi Juan Valera de Ulloa y Sotomayor, casado con María de Caamaño Bermúdez de Castro. Casa de Nantón: O pazo de Nantón foi edificado a comezos do século XVII polo capitán Francisco Rodríguez de Gondomil (falecido en 1641) e a súa muller María Martínez, filla de Pedro Martínez de Nantón e Alberta Rodríguez. Casa de Preguecido: O morgado desta casa fundouno Gómez Rodríguez de Soutomaior e Rioboo, fillo de Xoán Rodríguez de Castro e Riobó “o vello” e de Constanza Rodríguez, (ou da súa segunda muller, Urraca Ares de Soutomaior, da casa de Gondar en Xeve). Gómez era cóengo da catedral de Santiago e fundou en 1556 o vínculo e morgado de Preguecido, deixando como sucesor primeiro ao seu neto Xoán Rodríguez de Rioboo (o mozo), que casou con Maior Suárez de Vilar Casa de Villardefrancos: con sede nun pazo sito en Carballo, construído no s. XVI por García de Pardiñas que funda o morgado de Villardefrancos no seu fillo en 1527. En 1860 xa pertencía a Juan Ignacio de Pardillas, pasando posteriormente a mans do Marqués de la Atalaya. Dentro da súa xenealoxía podemos destacar a José María Bermúdez de Mandiá Pardiñas y Villardefrancos, VIII Señor dos coutos xurisdicionais de Santa Cecilia de Trasancos, Xuvia e Caranza, estendendo a súa xurisdición aos coutos de Vilar de Francos en Carballo e Outeiro de Lamas en Baralla, entre outros, ademais de ser un importante terratenente da comarca de Ferrol. Ademais destas casas, dentro deste fondo tamén podemos encontrar documentación relacionada coa Familia Antelo, Familia Bergaña, Familia Bouzón, Familia Castro y Santander, Familia Gómez Giance, Familia Pardiñas, Familia Patiño, Familia Pose de Ocampo, Familia Santander, Familia Vázquez Ballesteros, Familia Vázquez de Canaval ou a Familia Vázquez de Torres. Desta forma, este fondo convértese nunha importante fonte para o estudo e a investigación da historia moderna de Galicia, especialmente nos concellos e parroquias da Provincia da Coruña. Así mesmo, achega importantes informacións sobre as xenealoxías das grandes casas nobiliarias de Galicia entre os séculos XVI e XIX.

• Valoración, selección e eliminación Non se realizou ningún expurgo.

• Novos ingresos Non se esperan novos ingresos dado que se trata dun fondo pechado.

• Organizació

  O fondo esta organizado nun cadro de clasificación normalizado para os fondos familiares baseado no cadro de clasificación ofrecido por Olga Gallego no seu “Manual de archivos familiares”, e adaptado polo Arquivo da Deputación de Pontevedra, que se estrutura da forma a seguir:
  
  0.- DOCUMENTOS XENEALÓXICOS E HERÁLDICOS (1761-1768)
  
  1.- DOCUMENTACIÓN DE CARÁCTER PATRIMONIAL (1505-1909)
  1.1- Transmisión da propiedade (1505-1909)
  1.2.- Administración da propiedade (1524-1911)
  
  2.- DOCUMENTACIÓN DE CARÁCTER SEÑORIAL (1551-1896)
  
  3.- DOCUMENTACIÓN DE CARÁCTER XURÍDICO E DA FE PÚBLICA (1529-1902)
  
  4.- OFICINA DA CASA. ARQUIVO (1565-1914)
  
  5.- OUTRA DOCUMENTACIÓN (1683-1937)
  
  Dentro de cada unha destas seccións estarían integradas as series documentais relacionadas.

Área de condicións de acceso e utilización

• Condicións que rexen o acceso Documentación patrimonial de libre acceso.

• Condicións de reprodución Reprodución libre a solicitude do interesado, coa excepción da protección documental e da salvagarda da súa integridade.

• CaracterÍsticas fÍsicas e requirimentos técnicos Documentación en soporte papel na súa práctica totalidade.

• Instrumentos de descrición Catálogo somero informatizado

Área de documentación

• Existencia e localización de orixinais Non se coñece a existencia de orixinais fóra do arquivo municipal.

• Existencia e localización de copias Non se coñece a existencia de copias.

• Unidades de descrición relacionadas Conde de Ximonde (1536-1783): fondo familiar depositado no Arquivo do Reino de Galicia cun volume total de catro unidades de instalación. No Arquivo da Universidade de Santiago de Compostela, dentro da sección de Arquivos Familiares, formado por series na súa maior parte relacionadas coa administración patrimonial, xunto con outras de carácter privado e familiar e cuxas datas extremas van do século XIV ata mediados do século XX, posúen documentación relacionada cos condes de Ximonde. Conde de Ximonde (s.XVI-s.XIX): fondo familiar depositado no Arquivo Histórico Universitario de Santiago de Compostela ingresado mediante compra: https://arquivo.usc.es/ahus2/showInformacionNodo/1244239

Área de notas

• Nota

Puntos de acceso

• Puntos de acceso de topónimos

• Nome dos puntos de acceso Condado de Ximonde (Tema) Condado de Ramirás (Tema) (Creador) (Creador)

Área de control da descrición