As edicións de luxo
Aínda que minoritarias desde o punto de vista cuantitativo, as denominadas edicións de luxo ocupan, polo seu especial valor e beleza, un lugar destacado nas coleccións da inmensa maioría de bibliotecas e centros de documentación.
Trátase dun tipo especial de edicións que está relacionado con toda unha serie de termos bibliográficos como poden ser as edicións de bibliófilo, os libros de luxo ou as encadernacións de luxo e que teñen a súa orixe no século XIX en Francia, onde se comezan a facer xuntando textos de obras destacadas con imaxes de artistas plásticos, o que dá lugar a edicións de gran calidade.
Tal e como se pode observar nalgunhas das principais fontes sobre a materia (Diccionario de bibliología y ciencias afines, de José Martínez de Sousa ou Diccionario del archivero bibliotecario, de Luis García Ejarque) as edicións de luxo adoitan compartir, en liñas xerais, unha serie de características comúns:
- Tiradas curtas e xeralmente numeradas
- Gran calidade dos materiais empregados na confección
- Esmerada presentación estética
- Pulcritude da tipografía
No caso concreto da biblioteca do Servizo de Patrimonio Documental e Bibliográfico as edicións de luxo que forman parte do seu fondo son fundamentalmente de dous tipos, aínda que frecuentemente comparten algunhas das súas características:
- Edicións facsimilares, que buscan facer unha reprodución o máis fiel posible de obras de destacada importancia tanto histórica como estética.
- Libros con colaboración de artistas, xa sexa con obras de autoría orixinal ou recompiladas pola editorial.
Todas elas están dispoñibles para a súa consulta na sala da biblioteca.
Codex Calixtinus
Reprodución facsimilar do manuscrito que se atopa no arquivo da catedral de Santiago de Compostela, elaborado coa máxima fidelidade ao texto orixinal e grazas a un extraordinario traballo de artesanía (fabricación de papel-pergamiño, corte a troquel, reprodución de dobras e engurras…).
O Codex Calixtinus ou Liber Sancti Iacobi, tamén coñecido como a "Biblia do Camiño de Santiago", recolle a historia do Camiño a través dunha ampla relación de textos litúrxicos dedicados a Santiago, os milagres realizados por el en distintos lugares de Europa, a translación do seu corpo desde Palestina a Galicia, a famosa guía do peregrino desde Francia a Santiago e unha serie de composicións musicais en honra ao Apóstolo.
Ficha técnica:
Edición: Kaydeda, 1993
Exemplar n.º 956 dunha tiraxe de 995
225 folios (450 pp.) 21 x 29 cm.
Contido nun estoxo de pel e madeira, o exemplar está encadernado en plena pel gofrada en seco, formando mosaico en rombos e con nervios no lombo. Decoración a catro cores, con belas iniciais capitulares.
Rosalía de Castro: obra poética e manuscritos
Edición composta por un volume no que se recompila o conxunto da obra poética da autora en galego e castelán, o único relato en prosa que escribiu Rosalía en galego e un total de dezaseis cartas escritas por ela.
O volume está acompañado dunha coidadísima recompilación de manuscritos da propia Rosalía en edición facsimilar xunto coa súa correspondente transcrición, procedendo os orixinais da Real Academia Galega, do Arquivo Municipal da Coruña, do Arquivo da Deputación da Coruña, do Museo de Belas Artes da Coruña, da Fundación Rosalía de Castro, da Fundación Penzol e de diferentes arquivos privados.
Inclúe tamén 9 excelentes obras gráficas realizadas por Gosia Trebacz.
Ficha técnica:
Edición: Boreal, 2019
Exemplar nº 22 dunha tiraxe de 313
620 pp. 32 x 22 cm.
Presentado nun estoxo-cofre en pano de saco e pel. Encadernación en pergameo, totalmente elaborado a man e cosido con fío vexetal. Fabricación especial en papeis varios con incrustacións de palla.
Itinerarium
Acompañada de seis litografías do artista Antón Lamazares impresas sobre pedra en cor, Itinerarium é unha edición de luxo do texto escrito no século IV por Exeria.
Na introdución da obra, X. Eduardo López Pereira (autor tamén da tradución do texto ao galego) comenta que "tiveron que transcorrer 1500 anos desde que Exeria escribiu a súa obra para que chegase ás nosas mans un manuscrito contendo unha parte do que a nosa escritora nos transmitiu sobre a súa viaxe ao Oriente Próximo".
A edición consta de 120 exemplares: 90 numerados do 1/90 ao 90/90, 20 exemplares de artista e 10 numerados do I ao X, reservados ás persoas colaboradoras e á Biblioteca Nacional de Francia.
Ficha técnica:
Edición: Raíña Lupa, 1999
Exemplar nº 49 dunha tiraxe de 90
20 pp. + 6 litografías + 1 folleto. 29 x 38 cm.
Editado en París, preséntase nun estoxo que contén o folleto coa tradución ao galego, as litografías impresas por Antonio Gayo Núñez en Madrid e o texto en tipografía de chumbo sobre papel BKF Rives impreso no Merat Workshop en París.
Elas
Froito do labor de investigación levado a cabo durante un longo período de tempo por Aurora Marco xorde esta edición de luxo que baixo o título Elas, e en palabras da propia autora, constitúe unha compilación de biografías que "permite ter unha visión do papel determinante que tiveron na sociedade do seu tempo as mulleres galegas, as de ascendencia galega (das comunidades de alén mar) e, inclusive, algunhas non nacidas en Galicia mais con proxección na nosa terra porque nela desenvolveron as súas actividades".
As biografías, que comezan cronoloxicamente no século IV e teñen como data límite o ano 1975, van acompañadas de 16 serigrafías (dúas por autora) numeradas e asinadas polas artistas plásticas Chelo Rodríguez, Ehlaba Carballo, Irene Silva Xiráldez, María Manuela, María Xesús Díaz, Novais, Sabela Arias Castro e Vanessa Lodeiro.
Ficha técnica:
Edición: A Xanela, 2015
Exemplar n.º 65 dunha tiraxe de 155
413 pp. 34 cm.
Presentada nun estoxo obra do artesán Pablo Pino, a edición mestura a comodidade no manexo e a lectura coa beleza do deseño.
O humorismo gráfico de Castelao
Extraordinaria edición que representa, sen dúbida, un dos máis importantes documentos relacionados co debuxo e o humor na obra de Castelao. Un completo inventario da súa obra humorística gráfica, composto por rigorosas reproducións facsimilares recollidas en dous amplos volumes e complementadas con 18 serigrafías asinadas polo escritor, artista, intelectual e político de Rianxo.
En definitiva, máis de 1200 debuxos con texto literario, cubertas de publicacións e viñetas que constitúen, segundo figura na introdución de Víctor F. Freixanes, o corpus creativo, ordenado, sistematizado, clasificado e interpretado dun dos nosos grandes artistas contemporáneos e, ao mesmo tempo, un dos grandes comunicadores do pasado século.
Mención especial merece tamén na obra a colaboración do artista Manuel Ayaso (gardas e capitulares).
Ficha técnica:
Edición: Boreal, 2017
Exemplar n.º 54 dunha tirada de 333 (Tomo I) e exemplar nº 46 dunha tirada de 222 (Tomo II)
2 tomos (550, 564 pp.) 33 cm.
Encadernados en pergameo (totalmente elaborado a man e cosido con fío vexetal) os dous volumes están contidos en senllos cofres-estoxo en pano de saco e pel, coa peza de apertura en ferro fundido, lixado e vernizado.
Crónica Geral de Espanha de 1344
Acompañada dun interesantísimo libro-estudo, esta edición facsimilar reproduce de forma rigorosa o extraordinario códice da Crónica Geral de Espanha de 1344, cuxa autoría atribúese ao Conde D. Pedro de Barcelos e está baseado na refundición da Crónica de Alfonso X o Sabio.
Desde o seu descubrimento, o texto de 1344 constituíu unha extraordinaria fonte de investigación para todas aquelas persoas interesadas na Idade Media peninsular, na historiografía post-alfonsina e na historiografía hispano-árabe do século X.
Escrito a dúas columnas e en letra gótica, as súas miniaturas representan a cima da iluminación na historia da Idade Media.
Ficha técnica:
Edición: Boreal ; Xuntanza, 2007
Exemplar nº 711 dunha tiraxe de 999
2 vols. 50 cm.
Encadernación do manuscrito en pergamiño, totalmente elaborado a man e cosido con cordel de cáñamo. Papel pergamiño especial (co mesmo grosor, tacto e cheiro que o orixinal). O volume do libro-estudo está encadernado en tea e cosido con fío vexetal.
A cociña práctica
D. Manuel María Puga y Parga, Picadillo (1874-1918) comezou a escribir sobre cociña na prensa coruñesa do momento e o éxito dos seus artigos impulsoulle a ordenar as súas receitas repletas de anécdotas na súa obra magna, La cocina práctica (editada e distribuída por el mesmo en 1905).
No libro, prologado pola súa amiga dona Emilia Pardo Bazán e avalado por máis de trinta reedicións, Picadillo recompila todos os seus coñecementos culinarios a través dun gran número de receitas con particular atención ás da cociña galega, estruturándoas en diferentes apartados dedicados aos caldos, sopas, mollos, masas, legumes e hortalizas, ovos, peixes, crustáceos e mariscos, carnes, pratos diversos ou confeitaría e repostaría.
A que aquí mostramos é unha edición de luxo de tirada limitada, traducida ao galego e composta por un extraordinario volume ao que acompañan 12 serigrafías orixinais en cor asinadas por Alfonso Abelenda, Ayaso, Pedro Bueno, Santiago Caneda, Alfonso Costa, Dorda, Ana Karina, Carmen Martín, Isabel Pintado, Quintana Martelo, Gosia Trebacz e Luisa Valdés.
Ficha técnica:
Edición: Boreal, 2009
Exemplar n.º 81 da tiraxe en galego de 111 e da tiraxe mundial de 333
376 pp. 36 x 26 cm.
Gardado nun estoxo-cofre elaborado en madeira de bidueiro tinguido. Gardas especiais feitas a man, encadernación en pergamiño totalmente elaborado a man e cosido con fío vexetal e fabricación especial en papel algodón para as serigrafías.
Sempre Marzo
No folleto de presentación de esta extraordinaria publicación podemos ler que Sempre Marzo é o froito dunha angueira colectiva de 33 artistas; 33 novos xeitos de expresar una conciencia capaz de reequilibrar o cadro dos xéneros.
Contén 12 poemas manuscritos e gravados (María Xosé Queizán, Helena Villar Janeiro, Marilar Aleixandre, Pilar Pallarés, Eva Veiga, Olga Novo, María do Cebreiro, Yolanda Castaño, Emma Pedreira, María Lado, Míriam Ferradáns, Rosalía Fernández Rial), 12 láminas orixinais serigrafiadas a cor (Ángeles Jorreto, Carmen Hermo, Isabel Pintado, José María Barreiro, Leandro Lamas, Lucía López, María José Leira, Ramón Astray, Rut Martínez, Sabela Baña, Viki Rivadulla, Xosé Vizoso), un libro con 72 poemas e reproducións de láminas, e unha placa de aceiro manuscrito da escultora Soledad Penalta.
Ficha técnica:
Edición: A Xanela, 2019
Exemplar n.º 12 dunha tiraxe mundial de 155
205 pp. 49 cm.
Presentado nun estoxo-expositor de madeira con cristal antirreflexos, deseñado para visualizar comodamente e con detalle as serigrafías e os poemas. As tapas do libro van en madeira, co título da obra perforado a láser na mesma.
Notas viejas galicianas
Edición de luxo que recolle as Notas de don Pablo Pérez Costanti (arquiveiro do concello de Santiago e das Reais Academias Galega, da Historia e de Belas Artes de San Fernando) que, en ocasións baixo a firma do Bachiller Pérez, viron a luz en diferentes xornais e revistas e posteriormente nos tres volumes saídos da Imprenta de los Sindicatos Católicos (Vigo, 1925).
Un exhaustivo percorrido non só pola historia, senón tamén polos máis relevantes aspectos económicos, sociais, intelectuais, artísticos e literarios de Galicia entre os séculos XVI e XVIII.
Ficha técnica:
Edición: Boreal, 2008
Exemplar n.º 181 dunha tiraxe de 333
349 pp. 44 cm.
Gardado nunha caixa de tea, vai acompañado de acta notarial e dun cartafol con 11 serigrafías orixinais en cor, numeradas e asinadas polos seus autores (Alfonso Abelenda, Alfonso Costa, Correa Corredoira e Manuel Moldes).
La vida contemporánea: Emilia Pardo Bazán en su tiempo y en el nuestro
Coincidindo co centenario (1921-2021) de Emilia pardo Bazán, publicouse esta edición de coleccionista na que, seleccionadas por José María Paz Gago (catedrático de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada da Universidade da Coruña) se recompilan máis de medio centenar das crónicas que a autora coruñesa escribiu para a revista La Ilustración Artística entre os anos 1895 e 1916.
Os textos foron agrupados en torno a nove temas sobre os que a autora demostra o seu gran coñecemento (Aires da miña terra. Sobre Galicia y la naturaleza; Divinas palabras. De literatura y de libros; Una habitación propia. De sociedad y feminismo; La Odisea. De viajes y turismo; El balneario. Sobre la salud y la enfermedad; En busca del tiempo perdido. La moda y sus vaivenes; Tiempos modernos. Tecnologías, deportes y otros entretenimientos; La Divina Comedia. Sobre música y ópera, y El banquete. De comidas y bebidas) acompañados por outras tantas láminas que interpretan eses contidos temáticos firmadas por Yolanda Dorda, Ana Lamuño, María Leal, Lucía López, Miguel Anxo Macía, Paco Pestana, Isabel Pintado, María Porta y Julio Sanjurjo Aler.
Ficha técnica:
Edición: Hércules, 2021
Exemplar n.º 91 dunha tiraxe de 100
389 pp. 31 x 23 cm.
Obra contida nun estoxo que inclúe o volume, unha carpeta coas nove láminas e acta notarial.